قبل از اینکه گل بیاد، بهار بیاد، چهارشنبه سوری میاد، همراه با جشن و سرور.
شبِ قبل از آخرین چهارشنبه سال با رسم و رسوماتی همراهه که بعضی از این رسوم با اینکه کمرنگ شده، اما هنوز هم هست.
البته این شب برای دختر و پسرانی که نامزد شدن یا عقد کردن، متفاوت تر از بقیه برگزار میشه.
در واقع چهارشنبه سوری یا پیش مراسم نوروز، از ترکیب دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفته ست و سوری به معنای جشن و پایکوبی ساخته شده است.
چهارشنبه سوری قبلنا چطوری بود؟!
قدیم ندیما که نه، تا همین چند سال پیش هم مردم بسیار به این مراسم پایبند بودند.
رسم اول بر این بود که در سراسر ایران سه کُپه آتش به نشانه سه پند بزرگ ایرانیان باستان یعنی پندار نیک، کردار نیک و گفتار نیک برپا می کردند و زن و مرد، پیر و جوان از روی آتش می پریدند و در حال پریدن می گفتند "زردی من از تو، سرخی تو از من".
رسم دوم در چهارشنبه سوری قاشق زنی بود، که در این مراسمِ زیبا دختران و پسران جوان پارچه ای روی سر خود می کشیدند تا صورتشان را نبینند و بعد درِ خانه همسایه ها و آشنایان می رفتند که صاحبخانه با شنیدن صدای خوردن قاشق به کاسه، بیرون می آمدند و در کاسه، شیرینی، شکلات، آجیل و یا پول می ریختند.
رسم سوم که کمی عجیب و جالب به نظر می رسه فال گوشی و گره گشایی است. به این ترتیب که در آن دختران جوان نیت می کردند و بعد پشت در یا دیواری می ایستادند و به صحبتهای رهگذران گوش می دادند، سپس با تفسیر این صحبتها، پاسخ نیت خود را پیدا می کردند.
و اما آخرین آیین چهارشنبه سوری، خوردن آجیل مشکل گشا بود، به این صورت که بعد از پایان آتش بازی، افراد خانواده همراه با دوستان و آشنایان در کنار هم جمع می شدند و آخرین دانه های تخم هندوانه، تخم کدو، پسته، ،تخم خربزه، گندم و شاهدانه که از ذخیره زمستانیشان باقی مانده بود را بو می دادند و در کنار هم می خوردند.
حال تصور کنید که اگر این آیین ها هنوز هم اجرا میشد، جشن چهارشنبه سوری یکی از کهن ترین و زیباترین جشن های ایرانی بود.
کاش به آن روزها برگردیم...
چهارشنبه سوری و عروس داماد
بعد از اینکه از آیین های چهارشنبه سوری گفتیم، می رسیم به اینکه عروس خانمها و آقا دامادها چه کنند در این روز و شب خاص.
البته شاید بتوان گفت که این مراسم تا حدودی شبیه به شب یلداست، ولی خب هر کدام از این مراسم شامل هدایا و خوراکیهای ویژه همان شب می باشد.
در چهارشنبه سوری رسم بر این است که از طرف خانواده داماد برای دخترانی که نامزد یا عقد کرده اند خنچه همراه با هدایا و یا وسایلی که به عنوان عیدی برای عروس تهیه کرده اند، می برند.
چهارشنبه سوری برای عروس چی می برن؟
جواب این سوال را می توان در یک جمله خلاصه کرد، هر چی کَرم داماد باشه...
همونطور که همه می دونن، خانمها بیشتر از آقایون علاقه دارن که هدیه بگیرن و همین علاقه شدید باعث شده که در مناسبتهای مختلف برای دختر خانمها از طرف خانواده نامزدش عیدی ببرن.
حالا این هدایا بستگی به وسع مالی آقای داماد و شهری که در اون زندگی می کنن داره و می تونه شامل طلا و جواهر، لباس، کیف و کفش، آجیل، میوه، شیرینی، شکلات، پول و یا حتی یک شاخه گل باشه، به این ترتیب که داماد همراه با خانواده خود این هدایا را به منزل پدری عروس خانم می برند.
البته در سالهای اخیر عیدی بردن بیشتر حالت تجملاتی پیدا کرده، به این ترتیب که هر هدیه ای که برای عروس گرفته میشه باید جداگانه و با دیزاین خاصی بسته بندی بشه که همه این کارها هزینه های زیادی رو به دوش آقا داماد و خانواده او می اندازد.
شب چهارشنبه سوری چی بخوریم؟
حال که عروس و داماد و خانواده ها دور هم جمع می شوند و می خواهند با شبی شاد به استقبال نوروز بروند بهتر است این شب را خوشمزه بگذرانند.
آش، بخصوص آش رشته غذای جدانشدنی از چهارشنبه سوری محسوب می شود. در واقع گفته می شود آش رشته را به این دلیل می پزند که رشته امور را در سال جدید به دست گرفته و سال موفق و پر برکتی را داشته باشیم.
از غذاهای اصلی، پلوی معروف شب چهارشنبه سوری پلوی هفت رنگ است، به این ترتیب که تشکیل شده از پلوهای مجزا از خرما، زیره، کشمش، شوید، عدس، لوبیا و یا هر چیز دیگری با توجه به سلیقه افراد خانواده.
یکی دیگر از غذاهای لذیذ برای این شب، آجیل پلو است که از انواع آجیل، مغزهای مقوی و خوشمزه تشکیل شده است.
مرصع پلو و رشته پلو با مرغ یا گوشت، همراه با کشمش و خرما جزو غذاهای مجلسی برای این شب محسوب می شود که می تواند انتخاب خوبی برای دورهمی دو خانواده باشد.
آیا ما هم باید مثل بقیه باشیم؟
متاسفانه رسم های قدیمی که بسیاری از اونها امروزه به فرهنگ تبدیل شدن، کم کم جای خودش رو به چشم و هم چشمی دادن.
پس دقت کنیم، هر کاری که بقیه می کنن رو که ما هم حتما نباید انجام بدیم. ما می تونیم از خودمون شروع کنیم و یک فرهنگ جدید بسازیم.
به این ترتیب که دختر و پسر با خانواده خود گفتگو کرده و آنها رو متقاعد کنن که تمایل ندارن تا این رسوم که هزینه بر هستن و گاهی باعث اختلاف هم میشن رو اجرا کنن، یا اگرم مُصر به اجرای اون هستن، این رسوم رو در حد معقول به جا بیارن.
و در نهایت...
امیدواریم که در تمام این مراسم ها فقط و فقط تلاش کنیم که می توانیم با کمترین هزینه ماندگارترین و بهترین لحظات را در کنار شریک زندگی خود بگذرانیم.
چهارشنبه سوری مبارک
!
