اگر مایلید تا بدانید که به جز مروارید و الماس از چه سنگ های قیمتی زیبایی می توانید برای حلقه‌ی خود استفاده کنید، این مقاله را بخوانید تا بیشتر با جواهرات چشمگیر آشنا شوید.
یاقوت کبود (Sapphire)
یاقوت کبود که در کشورهای اروپایی به آن «سافیر» می‌گویند، نوعی کرندوم «اکسید آلومینیم» است که به علت به همراه داشتن مقداری ناخالصی تیتانیم به رنگ آبی خوشرنگی دیده می‌شود. بلورهای شفاف و بدون ترک آن ارزشی بیشتر از یک قطعه الماس هم‌وزن خود دارد. معدن عالی‌ترین نوع یاقوت کبود در کشمیر (سرزمینی که درحال حاضر قسمتی در هندوستان و قسمتی در پاکستان است) قرار دارد و یاقوتهای استخراج شده از این معدن به نام «کبود کشمیری» شناخته میشوند. در گذشته یاقوتهای کبود تر‌‌کدار و کم‌ارزش را در ساعت و لوازم اندازه‌گیری برقی به‌کار میبردند. دانشمندان توانسته‌اند یاقوت کبود را به‌صورت مصنوعی تولید کنند که این امر سبب تعطیلی اغلب معادن یاقوت کبود شد. یاقوتهای کبود مصنوعی زیبایی و رنگ یاقوت کبود اصلی را ندارند و هنوز هم نوع طبیعی آن مقبولیت خاص خود را دارد.
یاقوت سرخ (Ruby)
یاقوت سرخ نوعی کرندوم «اکسید آلومینیم» است که مقداری ناخالصی دارد. جواهرسازان در قدیم به همه‌ی کانیهای قرمز رنگ یاقوت می‌گفته‌اند. بلورهای طبیعی یاقوت سرخ به‌صورت منشورهای بشکه‌ای شکل در میان سنگهای دگرگونی مانند شیست‌ها و گنیس‌ها و در برخی سنگهای آذرین هم مشاهده میشوند. بعد از الماس، سخت‌ترین کانی به‌حساب می‌آید. کمیابی و رنگ خالص آن سبب شده یک قطعه یک قطعه یاقوت سرخ و شفاف از هم‌اندازه‌ی الماس خود گران‌تر باشد. اگر داخل بلور حبابهای بسیار کوچک هوا محبوس شده باشند، یاقوت سرخ در برابر نور جلوهای ستاره مانند دارد.
یاقوت سفید (White Sapphire)
یاقوت سفید، نوعی کرندوم «اکسید آلومینیوم» است. در گذشته جواهرسازان فکر می‌کردند یاقوت سفید، نوعی الماس است. سفیدی رنگ این نوع یاقوت به علت وجود حبابهای هوا در کرندوم خالص است. امروزه برخی یاقوتهای رنگی (یاقوت زرد) را تحت حرارت معینی قرار می‌دهند و یاقوت سفید حاصل می‌شود. درحالیکه انواع یاقو‌‌تها در سنگهای دگرگون شده به‌وجود می‌آیند ولی به‌علت مقاومت آنها دربرابر هوازدگی، پس از تخریب سنگهای منشأ، دانه‌های یاقوت از سنگ اصلی جدا می‌شود و به همراه رسوبات دیگر به رودخانه‌ها و سواحل دریاها منتقل میشوند. یکی از محلهای یافته شدن یاقوتهای سفید، رسوبات رودخانه‌هایی است که در کشورهای هند، چین، استرالیا، افغانستان، ماداگاسکار، روسیه، آفریقای جنوبی و ... جاری اند.
لعل (Spinel)
در دمای زیاد در سنگهای آذرین کم سیلیس به‌وجود می‌آید. گاهی در سنگهای دگرگونی هم که تحت فشار خیلی زیاد قرار گرفته‌اند، مشاهده می‌شود. اگر خالص باشد بیرنگ است و در صورت ناخالصی به رنگهای متنوعی دیده می‌شود. بلورهای آن غالباً دوقلو است. بلورهای آن در اثر ضربه می‌شکنند. در اسیدسولفوریک به‌سختی حل می‌شود.
لاجورد (Lapis Lazuli)
لاجورد را سنگ ارمنی هم می‌گویند. رنگ این جواهر آبی بسیار پررنگ، با نقطه‌های زرد است. نقطه‌های زرد رنگ ترکیبات گوگرددار و اغلب پیریت هستند. این جواهر در سنگهای آذرینی که سیلیس کمی داشته باشند و در عوض ترکیبات سدیم و کلسیم آن زیاد باشد و همچنین در سنگهای آهکی که دگرگون شده باشند، یافت میشوند. لاجورد در اسید کلریدریک حل می‌شود. در ضخامت‌های زیاد نور را به‌خوبی از خود عبور نمی‌دهد و جلای کدر دارد.
آمتیست (Amethyst)
آمتیست نوعی کوارتز «اکسیدسیلیسیم» است که به‌علت رنگ ارغوانی و بنفش خود بسیار مشهور است. کوارتز خالص بیرنگ است ولی با کمی ناخالصی از یک عنصر و با یک کانی دیگر به رنگهای بسیار متنوعی درمی‌آید. به‌طور مثال با مقدار کمی ناخالصی کربن، کوارتز رنگ دودی و حتی سیاه به خود می‌گیرد. آمتیست کوارتزی است که به مقدار بسیار کمی در بلور آن عنصر منگنز وجود دارد. یکی از خواص آمتیست این است که اگر آن را گرم کنیم، رنگش تغییر می‌کند و با برطرف شدن گرما، دوباره به رنگ قبلی خود بازمی‌گردد.
دُرکوهی (Quartz)
درکوهی «اکسیدسیلیسیم» است. به‌علت فراوانی اکسیژن و سیلیسیم در پوسته‌ی زمین یکی از فراوانترین کانیهای زمین است. بلورهای درشت آن در سنگهای آذرین درونی و رگه‌هایی که از تزریق ماده‌ی مذاب به داخل سنگهای اطراف به‌وجود آمده‌اند، دیده میشوند. سختی،مقاومت شیمیایی، شفاف بودن و دلربایی کوارتز باعث شده که از آن به‌عنوان جواهر استفاده کنند، اما کم بودن ضریب شکست نور و فراوانی نسبی آن سبب شده که ارزش اقتصادی چندانی نداشته باشد. درکوهی اگر خالص باشد بیرنگ است و اگر ناخالص باشد به هر رنگی دیده می‌شود. از انواع ناخالص آن می‌توان به نمونه‌هایی اشاره کرد که یک کانی دیگر به شکل عموماٌ سوزنی داخل بلور آن قرار می‌گیرد و به آن منظرهای زیبا می‌بخشد.
گارنت (Garnet)
سیلیکات بسیار پیچیده‌ای از آهن، کروم، آلومینیم، کلسیم، منگنز، آهن، منیزیم میباشد. معمولاً گارنت را به‌صورت گروه گارنتها نام می‌برند. در این گروه 6 کانی در دو دسته‌ی 3تایی قرار می‌گیرند که تقریباً از نظر چگالی و سختی و جلاء و به‌خصوص شکل بلور که همگی مکعبی شکل‌اند، مشابه هم هستند و فقط از نظر رنگ بسیار متفاوت‌اند. این کانیها همگی در انواع سنگهای دگرگونی یافت میشوند و گاهی در سنگهای آذرین مانند گرانیتهای درشت بلور هم ممکن است پیدا شوند. در تشکیل آنها آب گرم پرفشار نقش دارد.
لازولیت (Lazulite)
این کانی در سنگهای دگرگونی که دمای زیادی را تحمل کرده باشند و همچنین
در گرانیتهای درشت بلور یافت می‌شود. رنگ آبی غیرعادی و جلای شیشه‌ای خوب، آن را
به یک جواهر قیمتی تبدیل کرده است. بلورهای آن به‌صورت تخت، هرمی و دانه‌ای مشاهده
می‌شود. نسبت منیزیم به آهن سبب تغییر رنگ در آن می‌شود.
زبرجد (Topaz)
این جواهر در گرانیتها به‌خصوص گرانیتهای درشت بلور همراه با جواهرات دیگر یافت می‌شود. همچنین این جواهر را می‌توان همراه سنگ معدن قلع و تنگستن هم مشاهده نمود. این جواهر بسیار بادوام است و ضریب انکسار بالایی دارد. بلورهای آن معمولاٌ منشوری شکل است و رویه‌های بلور غالباٌ شیاردار است. این جواهر در اثر ضرب‌هی شدید از یک جهت میشکند. شفاف است و جلای شیشه‌ای دارد. اغلب بیرنگ است ولی رنگهای زرد، صورتی، آبی و سبز آن هم دیده شده است. این جواهر در مراحل انجماد سنگهای آذرین و درطی آزاد شدن بخار فلوئور تشکیل می‌شود و به همین جهت است که در ترکیب آن مقداری فلوئور هم وجود دارد.
پریدوت (Peridot)
الیوینها یک رشته ترکیب شیمیایی آهن و منیزیم دارند که ابتدای رشته سیلیکات منیزیم و انتهای رشته سیلیکات آهن و بین ابتدا و انتهای رشته سیلیکاتی با درصدهای مختلف منیزیم و آهن قرار دارد. سیلیکات منیزیم ابتدای رشته را فورستریت می‌نامند که نوع شفاف و زیبای آن را پریدوت می‌گویند که از جواهرات است.
اسپودومن (Spodumene)
این کانی منبع اصلی لیتیم است و در مراحل آخر تبلور ماگ‌های پرلیتیم به‌وجود می‌آید. عموماً خاکستری تیره یا سفید مرواریدی است. نوعی از آن که هدنیت نام دارد سبز زمردی و نوع دیگر آنکه کونزیت نام دارد به رنگ یاسی کبود دیده می‌شود. این دو رنگ خاص از این جواهر بسیار قیمتی‌اند. آنها در برابر ضربه شکننده و شفافند.
سری اول مقاله آشنایی با سنگهای زینتی و جواهرات را در بزمینه بخوانید.
