مهریه؛ خوب یا بد؟!

راهروهای دادگاه ها پر از افرادیست که روزی با حرف های عاشقانه رابطه ای را شروع، و بعد از مدتی ازدواج کرده اند. این افراد در رویاهای خود چنین روزی را متصور نبودند که برای دادخواست طلاق و مهریه باید روزها بروند و بیایند. در این بخش قصد نداریم یک نظر واحد برای تعیین با عدم تعیین مهریه و حتی مقدار آن بدهیم. دنیا دنیای تفاوت هاست و هرکس تا حدی که ضرر به فرد دیگری نزند می تواند برای زندگی خود تصمیم بگیرد. مهریه نیز چیزی است که زن و شوهر باهم تصمیم به مقدار و نوع آن می گیرند.

از این رو در ادامه تنها به بیان مسائل پیرامون مهریه می پردازیم سپس تصمیم را بر عهده خودتان می گذاریم.   

مهریه های عجیب!

تعیین و توافق بر مهریه‌های عجیب نمی تواند علتی جز سعی در متفاوت بودن داشته باشد. کافی است در اینترنت عجیب ترین مهریه ها را جستجو کنید. از یک کیلو بال مگس گرفته، تا 1978 توپ ورزشی و 10 راس آهوی وحشی، چشمان داماد و ده‌ها مهریه عجیب و غریب دیگر را خواهید دید. خانمی که قصد متفاوت عمل کردن و متعهد ساختن همسرش را دارد به کنار، سوال اینجاست که چه چیزی سبب شده تا مرد بالغی که خود را آماده ازدواج می داند، چنین درخواستی را قبول کند. متفاوت بودن به چه قیمتی؟ کسانی که شما به دنبال جلب توجه آن ها هستید آیا این تفاوت را مثبت برداشت می کنند؟ بدون شک اگر انسان های عاقلی باشند در بهترین حالت به این کار شما خواهند خندید.

جالب ترین مهریه ها

بعضی افراد متفاوت بودنشان جور دیگری است. مهریه ها و شروط ضمن عقد آن ها سرچشمه از فرهنگ آن ها دارد. بعضی سعی دارند که عقاید و علایق خود را در مهریه شان نشان دهند. بعضی از زوجین نیز دوست دارند از مهریه و ازدواج آن ها سودی هم به دیگران برسد و بانی کار خیری شوند. سرپرستی کودکان بی سرپرست، آزادی چند زندانی، حفظ کردن کتاب های شاهنامه و دیوان حافظ، سفر به چند کشور دنیا یا چند شهر ایران و .... همگی از این قبیل هستند.

مهریه های معمول

سالیان دور مهریه عروس خانم ها به صورت پول، چاه آب و باغ و چیزهایی از این دست تعیین می شد اما چند سالی است که جهت راحتی در تعیین ارزش مهریه در زمان، عرف مهریه به صورت سکه در آمده است. البته مسکن و زمین هم هنوز بین عروس و داماد ها رواج دارد.

فلسفه وجود مهریه

وقتی همه چیز بر وفق مراد است و خبری از مشاجره و دعوا نیست همه چیز خوب است و مرد برای زن پناه و تکیه گاه و زن برای مرد مونس و همدم است. در این مواقع کسی نه به فکر مهریه است نه به فکر جدایی. اما از آنجا که هیچ چیز از هیچکس بعید نیست روزی را تصور کنید که زندگی مشترکتان دیگر آن زندگی رویایی نباشد. دیگر از حرف های عاشقانه خبری نیست و آن وقت است که از عشق هم کاری بر نمی آید و باید به سراغ قانون بروید.

گروهی مهریه را در واقع هدیه ای از طرف آقا داماد به عروس خانم تعبیر می کنند که به نوعی دختر خانم، خود را در اختیار آقا پسر قرار می دهد. در این مورد نوعی تفکر سنتی و قدیمی پشت آن قرار دارد، ازدواج را یک طرفه و به نفع مرد می داند به گونه ای که زن برای قبول آن باید پول دریافت کند. اگر ازدواج را یک قرارداد دو طرفه بین زن و  مرد ببینیم و هیچ اجباری در آن قائل نشویم به این نتیجه می رسیم که گرفتن مهریه به مرد ظلمی در حق اوست چرا که او نیز قرار است باقی عمر خود را صرف خوشبختی زن کند.

دسته دوم مهریه را بعنوان هدیه ای به مقام والای زن تعبیر کرده اند که به علت ناز و تنعم، از آقا دریافت می کند تا به ازدواج با او پاسخ مثبت بدهد. در این مورد نیز مقام زن را در صورتی بالا دانسته ایم که قیمتی برای آن قائل نشویم. این گونه انگار مبادله ای رخ داده است و قیمتی تعیین شده است. در گذشته های دور دختر را به عنوان منبع درآمدی می دانستند که با ازدواجش به خانواده او منفعتی می رسید. پس اگر در زمان حال به سر می برید، این دلیل برای مهریه منسوخ شده است! اگر در عصر حجر زندگی می کنید، اشکالی ندارد که بر روی خود قیمت گذاری کنید و در مراسم خواستگاری سر ارزنده بودن شما بحث شود و معامله ای انجام گیرد.

در ادامه به بیان و بررسی دلایل غالب تعیین مهریه در سال های اخیر خواهیم پرداخت.

مهریه مانعی برای جدایی

خیلی از افراد مهریه را مانعی برای درخواست طلاق از سمت مرد می دانند. در بعضی مواقع حرف طلاق از روی عصبانیت و عجولانه زده می شود و پس از اتمام بحث و جدل به فراموشی سپرده می شود. در این مواقع معمولا تصمیم آنقدر جدی نیست که فرد به مهریه دادن یا ندادن فکر کند. در مواقعی که زندگی به بن بست می رسد و هر دو نفر بعد از نظر مشاور و امتحان کردن راه های مختلف چاره ای جز جدایی نمی بینند باید ببینند ادامه اجباری زندگی به چه قیمتی می ارزد؟ یعنی زن مهریه را قدرت بازویی کند برای مبارزه با مرد تا از جدایی جلوگیری کند. به قول بزرگی زندگی مشترک باید پیست رقص باشد نه پیست مبارزه که طرفین به فکر قدرتنمایی با ابزار خود باشند. اما اگر مرد بنا به هر دلیلی قصد جدایی داشته باشد و زن خواهان آن نباشد چطور؟ اگر به زور مهریه همسر خود را در زندگی نگه دارید آیا زندگی بر شما شیرین می شود و مهر و محبت مرد به شما زیاد می شود؟ باید گفت مهریه های بالا که مردان را مجبور به ادامه زندگی می کند، آن ها را به سمت رابطه های خارج از ازدواج و صیغه می کشاند. اگر به نظر شما چنین زندگی مشترکی ارزش دارد به شما توصیه می کنیم تا می توانید مهریه سنگین تعیین کنید چرا که احتمالا در این مورد کار ساز باشد.

مهریه جایگزینی برای حق طلاق

در بسیاری از موارد خانم قصد جدایی دارد، اما آقا موافق جدایی نیست. از آنجا که خانم ها قبل از جدایی نیز مالک مهریه هستند، می توانند در قبال بخشیدن مهریه از آقا بخواهند که او را طلاق دهد. زیرا اگر درخواست جدایی از سمت خانم باشد و در شرایط عسر و حرج نباشد، رفت و آمدهای به دادگاه زیاد و معمولا بی نتیجه است مگر آن که با آقا به توافق برسند؛ به همین دلیل نیز  بسیاری از دخترخانم ها در پی اخذ حق طلاق از آقاداماد هستند.

البته خیلی از افراد به اشتباه گمان می کنند که وقتی زن حق طلاق را بگیرد، این حق از مرد سلب می شود. باید گفت که این تفکر کاملا اشتباه است. حق طلاق در حقیقت دادن وکالت به زن از جانب مرد است که با داشتن آن زن می تواند با مراجعه به دادگاه به وکالت از همسر، خود را مطلقه کند. حق طلاق، حق خروج از کشور و حق حضانت فرزند، حقوقی است که سبب می شود زن به یک سری حقوق مسلم که مردان از آن برخوردار هستند برسد. در واقع با داشتن این حقوق زن به هیچ‌گونه برتری دست نمی یابد. نداشتن حق طلاق گاه موجب تن دادن اجباری به زندگی می شود. اگر به حقوق طبیعی خود اهمیت می دهید و جایگاه یک انسان معمولی را در جامعه می خواهید و به برابری زن و مرد اعتقاد دارید توافق کنید خانم حقوق مسلمی که یک مرد دارد را داشته باشد.

سوار بر الاغ در هواپیما!

بعضی از خانم ها همزمان تقاضای مهریه و حق طلاق را دارند. این افراد سنت را در کنار مدرنیته می خواهند. به قول بزرگی به کسانی می مانند که سوار بر الاغ وارد هواپیما می شوند تا سفر کنند. تصمیم خود را بگیرید می خواهید یک زن سنتی باشید یا مدرن عمل کنید. برابری زن و مرد علاوه بر حق زن بر طلاق و حضانت با نداشتن مهریه تکمیل می شود، مگر آن که برای مرد نیز مهریه ای تعیین شود! اگر آقایی با این موضوع مشکلی ندارد و از روی علاقه و اعتماد هم حق طلاق را می دهد و هم مهریه بالا را قبول می کند، دیگر حرفی نمی ماند. اما هشداری برای این آقایان داریم که در دادگاه ها پرونده هایی وجود دارند که زن با داشتن مهریه و حق طلاق خیلی راحت جدا شده و با گرفتن مهریه سنگین مرد را در تنگنای مالی و معنوی گذاشته است.

البته باید این موضوع را نیز ذکر کرد که در زندگی های مدرن و امروزی اصل بر برابری است. بنابراین همانطور که زن و مرد هر دو حق طلاق دارند و خبری از مهریه نیز نیست، در سایر قسمتهای زندگی برابری وجود دارد؛ به عنوان مثال در بخش مالی زندگی هردو مسولیت کامل را بر عهده دارند و چنانچه روزی بحث جدایی مطرح شود، اموال بدست آمده در دوران ازدواج بصورت مساوی بین مرد و زن تقسیم می شود. قوانین کشور ما در این زمینه نقص هایی دارد و با وجود امضای اقا در عقدنامه مبنی بر تعلق تا نیمی از دارایی هایی کسب شده پس از ازدواج به زن چنانچه مرد نخواهد اینکار را انجام دهد، براحتی با تغییر مالکیت اسناد می تواند قوانین را دور بزند. بنابراین چنانچه تصمیم به داشتن یک زندگی امروزی بر پایه برابری و تساوی و عدالت گرفتید، علاوه بر داشتن حق طلاق و بخشیدن مهریه بد نیست به این موضوع توجه کرده و توافقاتی را در زندگی بین خود داشته باشید.

با وجود این موارد اگر همچنان بنا به دلایلی همچون مواردی که در بند های بعدی گفته می شود، قصد دارید علاوه بر حق طلاق مهریه هم تعیین کنید، میزان معقول و منصفانه ای در نظر بگیرید.

مهریه بیمه بعد از جدایی

عده ای معتقدند مهریه به عنوان یک پشتوانه اجتماعی برای زن تلقی می شود. چرا که فکر می کنند در صورت جدایی، این زن است که خسارت و آسیب بیشتری می بیند و این مهر به عنوان چیزی برای جبران خسارت زن و پشتوانه زندگی اقتصادی اینده زن می باشد. این افراد علت این تفکر را تفاوت فیزیک ذاتی مرد و زن می دانند که مرد بواسطه فیزیک بدنی هم قدرت کار و درآمد زایی بیشتر و طولانی مدت تری را داراست هم ظاهر و زیبایی از دست رفته دوران جوانی کمتر برای او اهمیت دارد.

وقتی یک زندگی از هم می پاشد، در اغلب موارد هر دو طرف مقصر هستند. شاید هم کسی مقصر نباشد و دلایل خاص سبب جدایی آن ها شده باشد. بعضی از خانم ها و خانواده شان مهریه را سوپاپی برای شروع زندگی پس از جدایی می دانند. در زندگی مدرن زن و مرد هردو در بیرون از منزل کار می کنند و درآمدشان را در منزل خرج می کنند. زوج هایی که فکر و ذکرشان پایداری زندگی و خوشبختی است و من و تویی بین آنها وجود ندارد، هر دو صد در صد مسئولیت اقتصادی را قبول می کنند و هردو کل درآمد خود را در منزل خرج می کنند. اگر پس از ازدواج مالی به دست آمد با هم در آن شریک هستند حتی نیازی به بحث و جدل ندارند. اگر زندگی این افراد روزی به جدایی بکشد آیا منطقی است که مرد مقدار زیادی از دارایی خود را به زن بدهد؟ یا تا سالیان سال ماهانه به او مبلغی بپردازد؟ در بسیاری از موارد دیده شده که به علت سنگین بودن مهریه ها مرد نتوانسته به هیچ پیشرفتی در زندگی پس از جدایی برسد و در بعضی موارد به فقر مالی نیز رسیده است. بنابراین در این موارد جانب انصاف را رعایت کنید. این مردان در زندگی مستحق چنین مصیبت هایی نیستند.

در مقابل زوج هایی وجود دارند که از همان ابتدای زندگی به دنبال دو دو تا چهارتا کردن هستند. زن حقوق خود را از زندگی دریغ می کند و در مقابل مرد اگر چیزی به دست آورد به نام خود می زند. در این زندگی ها اغلب خانم از روی احساس ناامنی، مالی را به صورت پنهانی برای خود، به دور از چشم آقا پس انداز می کند. در این مورد خانم به خود متکی است و نیازی به مال آقا ندارد و حتی از اینکه برای یکی دو سکه دستش جلوی او دراز باشد تنفر دارد؛ به همین دلیل موقع جدایی قید مهریه را می زند یا از همان ابتدا مهریه ای تعیین نمی کند.

با این حال اگر زن فرد مستقلی نباشد و قصد انتقام داشته باشد و عزت نفس او در مقابل حس انتقام و ارزش مادی مهریه (به دلیل نداشتن پشتوانه مالی یا هر دلیل دیگر) کم بیاورد، مهریه برای شروع زندگی جدید به کمک او می آید. اما حتی در این مورد نه مهریه سنگین، سال های گذشته او را برمی گرداند، و نه انتقام روح زخمی اش را التیام می دهد.

شناخت کامل موقع ازدواج به شما کمک می کند که تا حدی بدانید زندگی آینده شما از کدام نوع خواهد بود. پس اگر در یک نگاه عاشق شدید نگاه های بعدی را فراموش نکنید. آینده نگر باشید. پای عمر باقی مانده شما در میان است.

مهریه های سنگین! چشم و هم چشمی؟!

این روز ها افراد برای بستن دهان مردم خیلی کار ها انجام می دهند. انتخاب هایشان همگی برای کور کردن چشم دیگران است! دیگرانی که روزی که این انتخاب ها به شکست بکشد ککشان هم نمی گزد. مهریه یکی از پرسش هایی است که پس از نامزدی از عروس خانم ها و خانواده های آن ها پرسیده می شود و اغلب عدد تعیین شده برای مهریه جهت حفظ آبرو هنگام پاسخگویی به مردم است! عاقل باشید. از همان ابتدا پای حرف مردم و چشم و هم چشمی ها را از زندگی تان ببرید! نه عروس خانم نه آقا داماد حتی اگر خانواده ها نگران حرف مردم بودند شما باید جلوی این فاجعه را بگیرید. متفاوت باشید. به همه نشان دهید که زندگی شما به خودتان مربوط است. اگر این مشکل را از ابتدا حل نکنید تا پایانِ عمرِ زندگی مشترکتان باید برای انجام هرکاری نیم نگاهی به دهان مردم داشته باشید. چند سالی است که مهریه های به تعداد سال تولد شمسی، قمری و میلادی مرسوم شده است. تعداد پیامبران الهی تعداد نام های خداوند و... بهانه هایی هستند برای داشتن مهریه ای بالاتر از دختر ها و عروس های اقوام دور و نزدیک. در این میان آقایان برای اثبات عشق و محبت خود با این اعداد موافقت می کنند. در این مورد جدا از این که به آقایان هشدار می دهیم که خودتان را گرفتار مهریه های سنگین نکنید، مهریه را هم داده اند هم گرفته اند گول این حرف ها را نخورید.  تذکر می دهیم که کاری کنید که خانم هم به شما هم به خودش ایمان داشته باشد و به دنبال اثبات شما و خودش به دیگران نباشد. در پرشورتر شدن عشق و علاقه بینتان از دیگران جلو بزنید. در شادی باطنی، نه ظواهری که خبر از درونشان ندارید. چه بسیارند زندگی هایی که با هزاران سکه آغاز شدند در نهایت نه مردم از خراب شدن آن جلوگیری کردند نه کاری از تک تک سکه ها برآمد.

عدم تعیین مهریه برابر مهریه سنگین!

بسیاری از خانم هایی که در ابتدا در فضای عاشقانه و هیجانات ابتدای رابطه قرار می گیرند، مهریه هایی مثل یک شاخه گل تعیین می کنند که حتی اگر زندگی آن ها به جدایی نینجامد، در طول زندگی ممکن است آن ها را دچار دگرگونی های منفی کند. در بعضی موارد این خانم ها گمان می کنند، چون مهریه ندارند در دید عموم ارزشی برای همسرشان نداشته اند، یا کافی است یک بار مرد از روی عصبانیت اسم جدایی را بیاورد که آن ها گمان کنند چون مهریه ندارند انقدر راحت سخن از جدایی به میان آمده است. به ظرفیت خود آگاه باشید، از روی عقل تصمیم بگیرید نه احساس.

در مقابل در زندگی هایی با مهریه سنگین اغلب جار و جنجال هایی بر سر رقم مهریه به میان می آید. و در بحث های کاملا نامربوط به مهریه حرف هایی از آن وسط کشیده می شود. غالبا آقایان از این که مهریه سنگین را پذیرفته اند پشیمان می شوند و به بهانه چیز های دیگر از آن حرف می زنند. خانم ها نیز از مهریه سنگین وسیله ای برای تهدید استفاده می کنند. اگر زندگی مشترک را میدان جنگی می دانید مهریه سنگین برای شما می تواند سنگی باشد که به هم پرتاب کنید؛ بنابراین اگر خودتان را انسان قوی ای نمی‌بینید و شکننده هستید، بهتر است حق طلاق یا مهریه را داشته باشید.

سخن آخر

خانم ها باید در تعیین مهریه علاوه بر درنظر گیری شخصیت و موقعیت اجتماعی خود، جانب انصاف را در تعیین مهریه رعایت کنند. این روزها تعیین مهریه های بالا و پیشی گرفتن از هم، نشانه متفاوت بودن نیست. پس با اعتماد بنفس رفتار کنید و به عشق و علاقه خود ببالید.