به مراسم بعد از خواستگاری و قبل از نامزدی و عقدکنان ، بله برون می گویند. هدف اصلی این مراسم رسمی کردن موافقت خانواده عروس با ازدواج و تعیین جزئیات اولیه ازدواج (مانند مهریه، شیربها و سایر توافقات) است. میزبان خانواده عروس است و میهمانهای این مراسم اقوام درجه یک هر دو خانواده یعنی پدربزرگ، مادربزرگ، خاله، عمو، عمه، دایی و دوستان نزدیک عروس خانم و آقا داماد هستند. به همین خاطر این مراسم از نظر خانواده عروس و داماد مهم تلقی می شود. چون در این شب می توانند شناخت بهتری نسبت به هم پیدا کنند.
مراحل کلی مراسم بله برون
معمولاً مراسم بله‌برون در خانه عروس برگزار میشود. بعد از وارد شدن همه میهمانها و نشستن بزرگترهای فامیل در بالای مجلس، شروع به صحبت کردن درباره مهریه، شیربها، تاریخ عقد و عروسی میکنند. خانواده هایی که سنتی تر هستند، برای احترام بیشتر به بزرگترها در شب بله برون، سرِ مهریه و شیربها بحث می کنند و به توافق می رسند. اما بعضی از خانواده ها برای حفظ آرامش این مراسم، درباره موارد ذکر شده در مراسم خواستگاری به توافق میرسند و فقط میزان مهریه و شیربها را در این جشن مطرح می کنند و خانواده ها برای اعلام موافقت خود، کف می زنند و تبریک میگویند.
هدایای بله برون
بعد از مشخص شدن این موارد و گرفتن بله از خانواده عروس و خود عروس خانم، به بحث شیرین هدایا میرسیم. خانواده داماد بنابر رسم و رسوم ما ایرانیان هدایایی را به عروس خانم تقدیم میکنند.
در سالهای نه چندان دور، هدایا را در طبق می چیدند و با روبان تزئین میکردند. ولی در سالهای اخیر اغلب خانواده ها بعد از خرید هدایا، آنها را برای گل آرایی و تزئین به گلفروشیها میسپارند. همچنین خانواده های خوشذوق با سلیقه و خلاقیت خودشان هدایا را به زیبایی تزئین میکنند تا تعریف و تمجید خانواده عروس را نصیب خودشان کنند.
انگشتر نشان، نگینِ هدایای بله برون می باشد. انگشتر نشان از حلقه ازدواج جداست و معمولاً سبکتر از حلقه انتخاب میشود که بعد از «بله» گفتن عروس خانم، خانواده داماد یا خود آقای داماد این انگشتر را دستِ عروس میکنند. چادر هم که جزء فراموش نشدنیِ هدایای بله برون است، توسط خانواده داماد بر روی سر عروس خانم انداخته میشود. بعضی از خانواده ها پارچه، کیف و کفش هم در کنار چادر قرار میدهند.
این مراسم بدون گل و شیرینی معنا ندارد! و اما کله قند که شیرینی خاصی به این مراسم میدهد. به خصوص اگر تزئین زیبایی داشته باشد و معمولاً همزمان با پخش شیرینی این کله قند توسط یکی از افراد حاضر در مجلس، معمولاً از طرف خانواده عروس شکسته می شود و مجلس بله برون را صمیمیتر میکند.
رسوم بله‌برون در میان اقوام مختلف ایران
این مراسم بسته به منطقه و قومیت، آداب و رسوم خاص خود را دارد، اما ساختار کلی آن شامل گفتگو، تبادل هدایا، و ثبت توافقات است. در ادامه به برخی از این رسوم در میان اقوام مختلف ایرانی اشاره میشود.
1. بله برون اقوام فارس
- مهریه و شیربها: یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراسم بله‌برون تعیین مهریه است که به نشانه تعهد داماد به عروس و خانواده‌اش مشخص میشود. شیربها نیز به‌عنوان هدیه‌ای نمادین به خانواده عروس تقدیم میشود و ممکن است شامل پول یا کالایی خاص باشد.
- هدایای مذهبی: در خانواده‌های مذهبی، هدیه‌هایی مانند قرآن، چادر و تسبیح به عروس داده میشود که نمایانگر معنویت و احترام است.
2. بله برون ترک‌ها
- هدایا برای عروس: در میان ترک‌ها، خانواده داماد هدایا از جمله طلا، لباس‌های سنتی، و پارچه‌های نفیس به عروس تقدیم میکنند. این هدایا نشان‌دهنده سخاوت و علاقه خانواده داماد است.
- شیرینی سنتی: در مراسم بله‌برون، شیرینی‌هایی مانند باقلوا تهیه و توزیع میشود که نماد شیرینی و خوشبختی در زندگی آینده زوج است.
3. بله برون کردها
- موسیقی و پایکوبی: در برخی مناطق کردستان، مراسم بله‌برون همراه با رقص و موسیقی سنتی برگزار میشود که فضایی شاد و پرهیجان ایجاد میکند.
- هدایای خاص: علاوه بر طلا و پول، گاهی اوقات داماد وسایلی مانند گوسفند یا سایر لوازم کاربردی به خانواده عروس هدیه میدهد.
4. بله برون بلوچ‌ها
- هدیه‌های نمادین: هدیه‌هایی مانند صنایع دستی بلوچی، پارچه‌های محلی یا وسایل تزئینی به خانواده عروس تقدیم میشود.
- مشورت اجتماعی: در بلوچستان، خانواده‌ها در مراسم بله‌برون درباره جزئیات زندگی مشترک و نقش‌های زوج به توافق میرسند.
5.بله برون لرها
- هدایای برکت‌آور: در بله‌برون قوم لر، خانواده داماد هدایای نمادینی مانند نان، روغن، و شکر به خانواده عروس تقدیم میکنند که نمادی از برکت و روزی است.
- پذیرایی رسمی: معمولاً خانواده داماد با سینی‌های پر از هدایا و خوراکی‌های محلی وارد خانه عروس می‌شوند.
6. بله برون شمالی‌ها (گیلکی و مازنی)
- پذیرایی با غذاهای محلی: خوراکی‌هایی مانند ماهی، سبزیجات تازه و شیرینی‌های محلی به مهمانان تقدیم میشود که نشان‌دهنده سخاوت و فرهنگ غذایی منطقه است.
- هدایای کشاورزی: گاهی خانواده داماد هدایایی مانند برنج محلی یا محصولات کشاورزی به عروس هدیه میدهند.
7. بله برون عرب‌های خوزستان
- آیین قهوه‌خوری: در میان عرب‌های خوزستان، قهوه‌خوری بخشی جدایی‌ناپذیر از مراسم بله‌برون است و نمادی از احترام و مهمان‌نوازی به شمار می‌آید.
- تصمیم‌گیری توسط بزرگان: در این مراسم، بزرگان دو خانواده توافقات اصلی از جمله تعیین مهریه را انجام میدهند.
مرحله آخر در مراسم همه اقوام، نوشتن همه قول و قرارهاست که در قدیم روی یک برگه می نوشتند و عروس و داماد و بزرگترها آن را امضا می کردند. در سال های اخیر دفاتر مخصوص بله برون وارد بازار شده اند که نسبت به برگه های معمولی رسمیتر و شیکتر هستند.
پس از گذاشتن قول و قرارها، بله گفتن عروس خانم، دادن هدایا توسط خانواده داماد به عروس، گرفتن عکسهای یادگاری و خندیدن و شادی کردن این مراسم با آرزوی خوشبختی برای عروس و داماد به پایان میرسد.
قند شکستن آداب داره