ازدواج یکی از اصیل ترین مراسماتی است که در هر فرهنگ و هر قومیت با آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود. در این میان ترک ها یکی از اقوامی هستند که آداب و رسوم بسیاری را از گذشته همراه خود آورده و مراسم عروسی را به شکلی خاص و متفاوت برگزار می کنند. در این مطلب قرار است بیشتر با آداب و رسوم ازدواج در میان ترک ها، بله برون و رسم جهیزیه بیشتر آشنا شویم. پس اگر قصد وصلت با یک دختر یا پسر ترک را دارید، با ما تا انتهای مطلب همراه شوید.
خواستگاری یا الچی
کلمه الچی در زبان ترکی به معنای خواستگار است. در میان ترک ها ازدواج فامیلی بسیار رایج بوده و ترک ها ترجیح می دهند با خانواده ای وصلت کنند که آن ها را از قبل می شناسند. در مراسم خواستگاری به سبک سنتی اول مادر و خواهر عروس به خانواده عروس رفته و اگر توافقات اولیه حاصل شود، همراه با دیگر اعضای خانواده و بزرگترها فامیل مراسم خواستگاری رسمی برگزار می شود. یکی از رسم های جالب در مراسم خواستگاری آن است که بعد از بله گفتن عروس، کله قندی که خانواده داماد همراه آورده اند، توسط یک ریش سفید شکسته می شود تا زوج جوان در تمام روزهای زندگی خود شیرین کام باشند.
مراسم بله برون یا سوزدانشما
در صورتی که عروس و داماد بخواهند دوران نامزدی داشته و همدیگر را در این دوران بهتر بشناسند، مراسم بله برون برگزار می شود. در این مراسم خانواده های عروس و داماد و اقوام درجه یک آن ها دور هم جمع شده و رسما نامزدی دختر و پسر را اعلام می کنند. در این مراسم هدایی مانند پارچه چادری، پارچه لباس مجلسی، شال و روسری و حلقه نشان از طرف داماد و خانواده او برای عروس و داماد آورده می شود. طبق آداب و رسوم ترک ها در مراسم بله برون در پایان تمامی توافقات خانواده عروس و داماد روی یک برگه نوشته شده و آن را امضا می کنند.
مراسم عقد کنان یا کبین کسمه
مراسم عقدکنان در تبریز مانند دیگر شهرهای ایران می تواند به دو شکل برگزار شود. برخی از زوجین ترجیح می دهند یک مراسم عقد ساده در محضر عقد همراه با خانواده خود برگزار کنند. در حالی که برخی دیگر دوست دارند، برای مراسم عقد خود نیز سالن رزرو کرده و یک مراسم باشکوه و زیبا بگیرند. انتخاب هر کدام از مراسمات به زوجین و تصمیم آن ها مربوط می شود.
رسم جهاز برون یا جهاز جورمه
در آداب و رسوم ترک ها، جهیزیه به طور کامل توسط عروس و خانواده او تهیه می شود. مراسم جهازبرون در تبریز به این صورت است که خانواده عروس همراه با دوستان درجه یک او جهاز را به خانه آینده عروس و داماد برده و وسایل را در خانه می چینند. همراهان عروس در این مراسم یک هدیه کوچک همراه خود برای عروس می آورند. بعد از چیده شدن تمامی وسایل حتی پر کردن یخچال از خوراکی های متنوع، خانواده داماد و اقوام او به منزل مشترک عروس و داماد دعوت می شوند. در این مراسم که معمولا زنانه برگزار می شود، مهمانان به جشن و شادی می پردازند. در این مراسم پذیرایی از مهمانان برعهده خانواده داماد است.
مراسم حنابندان یا حناآغشامی در منزل عروس
در آداب و رسوم ترک ها، مراسم حنابندان یک شب قبل از عروسی در منزل پدری عروس برگزار می شود. در این مراسم اقوام درجه یک و معمولا جوانترها دعوت می شوند. قبل از مراسم خانواده های عروس و داماد طبق های زیبایی تهیه می کنند که در ان حنا تزئین شده و هدایایی برای عروس و داماد در آن قرار داده شده است. هدایای خانواده داماد برای عروس معمولا شیرینی، انگشتر، آینه و شمعدان و پارچه و هدایای خانواده عروس برای داماد میوه و شیرینی و کت و شلوار دامادی است. در این مراسم عروس و داماد به دست هم حنا می زنند و دست هایشان را برای یک زندگی عاشقانه در کنار هم به یکدیگر می فشارند.
یکی از رسم های جالب ترک ها در مراسم حنابندان آن است که معمولا دو دوست مجرد عروس در دو طرف او قرار می گیرند. وقتی که داماد وارد مراسم می شود، دو دختر دو شمع روشن می کنند تا عروس و داماد آن ها را خاموش کنند. البته خاموش کردن شمع نیز مراسم خاص خود را دارد و عروس و داماد باید آن را با حبه قند خاموش کنند. این کار به نشانه این است که زندگی عروس و داماد با شیرینی و شادی به پایان می رسد. همچنین در برخی خانواده ها فردای حنابندان گاو سر می برند و با آن غذایی محلی به نام کاتوخ درست می کنند.
یکی دیگر از رسم های جالب در مراسم حنابندان ترک ها دزدیدن وسایل داماد توسط مهمانان است. برای جلوگیری از این کار دو دوست داماد که ساقدوش او نیز هستند، باید در طول مراسم مراقب وسایل باشند. اگر مهمانان بتوانند این کار را انجام دهند، ساقدوش ها جریمه می شوند.
مراسم عروسی
مراسم عروسی ترک ها تا حد زیادی مشابه با دیگر اقوام ایرانی برگزار می شود. چند روز قبل از مراسم دختر را به آرایشگاه می برند که به آن مراسم بند اندازون می گویند. در روز مراسم عروسی نیز که معمولا به صرف شیرینی و شام و در تالار عروسی برگزار می شود، مهمانان و عروس و داماد به جشن و پایکوبی می پردازند. بعد از پایان مراسم عروس را برای خداحافظی به منزل پدری می برند. در این مراسم پدر دستان عروس و داماد را در دستان خود گرفته و برای آن ها آرزوی خیر می کند. سپس با یک شال یا روبان قرمز کمر عروس را می بندند و آن ها را راهی منزل مشترکشان می کنند.
مادر عروس معمولا از قبل دو یا سه چراغ تزئینی را آماده کرده و آن ها را به خواهران داماد یا اقوام درجه یک آن ها می دهد. این چراغ ها نشانه روشنی است و همراه با عروس و داماد وارد منزل مشترک آنها می شود. بعد از رسیدن مهمانان به منزل داماد، داماد به همراه ساقدوش های خود به پشت بام رفته و روی سر مهمانان نقل و نبات و شکلات می ریزند.
رسم جالب بعدی در مراسم عروسی ترک ها آن است که در پایان داماد یک سیب را گاز زده و آن را به سمت پسران مجرد پرتاب می کند. جوانان برای به دست آوردن سیب تلاش می کنند تا نشان دهند قوی و چابک هستند. ترک ها معتقدند داماد بعدی کسی است که سیب گاز زده داماد را می تواند به دست آورد.
