"و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون" (روم،21)
"از آیات و نشانه های خداوند این است که زوج هایی از جنس خودتان برای شما افرید تا در کنار آنها آرام گیرید و بین شما مودت و رحمت و مهربانی برقرار گردد. همانا که در این آیات نشانه هایی است برای افرادی که تفکر می کنند."
به گزارش تیم بزمینه تعاریف متعددي براي واژه "ازدواج" در حیطه های مختلف ارائه شده است كه عمده ترین آنها به این صورت ازدواج را توصیف می نماید: "ازدواج فرايندي است از كنش متقابل بين دو فرد، يك مرد و يك زن، كه برخي شرايط قانوني را تحقق بخشيده اند و مراسمي براي برگزاري زناشويي خود برپا داشته اند و به طور كلي، عمل آنان مورد پذيرش قانون قرار گرفته و به آن ازدواج اطلاق شده است" و در فرهنگ اسلامی به پیوند بین دو نفر بالغ و با جنس مخالف طبق شرایط شرعی و قانونی لازم ازدواج گفته می شود به صورتی که روابط جنسی آنها تنها در همین حیطه جایز است.
ازدواج یکی از مقوله های بسیار مهم در جوامع انسانی است که با جلوگیری از انحطاط اخلاقی، اثار مثبت روانی و تولید نسل پاک، تربیت شده و آموزش دیده و اخلاق مدار خط سیر جامعه و افراد را چه از لحاظ فردی و چه اجتماعی به سمت و سویی متعالی پیش می برد.
علاوه بر دین اسلام در تمام ادیان الهی، ازدواج امری مقدس و معنوی است، به همین دلیل افراد دل در گرو هر دینی که داشته باشند چه مسیحیت، چه یهود، چه زرتشتی و ارمنی و هر آئینی، مراسم مربوط به ازدواج را در اماکن مذهبی خود برگزار می نمایند.
از آنجا که خداوند نوعی کشش و جاذبه عاطفی، روانی و جنسی فطری بین زن و مرد در وجود انسان ها قرار داده است بنا بر آیه 21 سوره روم که به آن اشاره شد،ازدواج را مسیری برای پاسخگویی به این نیازها قرار داده است تا زن و مرد با برطرف کردن این نیازهای ذاتی در کنار یکدیگر به آرامش برسند.
علاوه بر این آیه، آیات و روایات متعددی در قرآن و سیره معصومین برای توصیه به ازدواج و ترسیم ازدواج درست وجود دارد که بارزترین آنها از زبان پیامبر اسلام به یادگار مانده است: " النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی" " ازدواج سنت من است و هر کس از آن رو برگرداند از من نیست."
امام رضا (ع) در روایتی می فرمایند:
"نیکی به خویشاوند، نزدیک ساختن افراد دور به یکدیگر، الفت بخشیدن میان دل‌ها، درهم تنیدن حقوقی، افزون شدن جمعیت، اندوختن فرزند برای رویارویی با سختی‌های روزگار و پیشامدهای زمانه از آثار ازدواج است.
"
همانگونه که اشاره شد، ازدواج درست و انتخاب همسر مناسب بر پایه اصول تعیین شده شخصی و اجتماعی، آثار فردی و اجتماعی فراوانی به همراه دارد که برخی از آنها عبارتند از:
جلوگیری از انحطاط اخلاقی
یکی از نیازهای اصلی هر انسان سالمی، نیاز جنسی است. از جمله رذایل اخلاقی که امروزه با کمرنگ شدن نقش خانواده در جوامع غربی شاهد آن هستیم، روابط جنسی در چهارچوب های نامتعارف، بیماری های مقاربتی رو به گسترش، آثار سوء روانی حاصل از روابط جنسی با افراد متعدد و همچنین خودارضایی و حرکت جامعه رو به بی بند و باری است .
غرایز جنسی مانند آب رودخانه است که اگر در جلوي آن سدّي بسته شود، مايه حيات دام ها و گياهان خواهد بود و جمع شدن آب نه تنها موجب ضرر و سيلاب نمي گردد، بلكه با باز كردن سد در هنگام نياز به آب، مي توان از آن استفاده بهينه و منطقي نمود. كنترل شهوات و ارضاي آن از طريق ازدواج، مانند بستن سد روی آب رودخانه است، مايه حيات و به ارمغان آورنده عفت و پاك دامني در جامعه است. خداوند بستر ازدواج را فراهم نمود تا انسان ها بتوانند در محیطی امن، سالم و عاشقانه این نیاز خود را مرتفع سازند و از اینگونه مشکلات در جامعه جلوگیری شود. در همین زمینه پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: " اي گروه جوانان! هر يك از شما كه مي تواند ازدواج كند، اقدام نمايد زيرا ازدواج موجب مي گردد تا چشم و دامن انسان از گناه باز داشته شود و عفّت انسان حفظ گردد"
رشد معنوی و حرکت به سمت کمال
ازدواج با تامین آرامش درونی افراد و مشخص نمودن هدف زندگی و ترسیم راه مناسب برای رسیدن به آن و همچنین تشویق افراد به اخلاقیات مانند صداقت، عفت و از خودگذشتگی موجب رشد معنوی افراد می گردد.
حضرت علي(عليه السلام) می فرماید: "هيچ يك از ياران رسول خدا (ص) ازدواج نكرد، مگر اين كه ايشان پس از ازدواج آنان فرمود: ایمانش کامل شد.
"
شهيد مطهري درباره نقش ارزنده ازدواج مي گويد:" يك پختگي و پويايي وجود دارد كه جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نمي شود، در مدرسه پيدا نمي شود، در جهاد با نفس پيدا نمي شود، در نماز شب پيدا نمي شود; اين كمالات را فقط بايد در ازدواج و تشكيل خانواده به دست آورد "
ترویج تعهد و مسئولیت پذیری
افرادی که به تنهایی زندگی می کنند بیش از اینکه به فکر دیگران باشند به خود و خواسته های خود اهمیت می دهند، اما با ورود به دنیای تاهل و بستر خانواده مساله ای که بیش از خواسته های فردی اهمیت پیدا می کند، خواسته ها، ارزش گذاری ها و منافع همسر و خانواده است. بیراهه های جنسی، بی اخلاقی های مالی و اقتصادی، اعتیاد به مواد مخدر و بی توجهی به سلامت جسمی و روانی، همگی در قالب خانواده و برای اهدافی والاتر از اهداف شخصی مسائلی دور از ذهن به نظر می رسند. اين همان "احساس مسئوليت" است كه به اين صورت جلوه مي كند. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : "نشستن مرد در کنار خانواده‌اش، نزد خداوند متعال، دوست‌داشتنی‌تر از اعتکاف در مسجد من است" و هم چنین در جایی دیگر می فرمایند: "هر یک از شما که [به‌گونه‌ای] سرپرست است، ... مرد، سرپرستِ خانواده خویش است و درباره آنها از او بازخواست میشود. زن نیز سرپرست خانه شوهر خود و فرزندان اوست و درباره آنها از او سؤال خواهد شد" (مجموعة ورام، ورام بن أبی فراس، ج1، ص 6)
توليد نسل
یکی از اهداف آفرینش، بقای نسل بشر در زمین است که این مهم با ازدواج تحقق می یابد و
به دنیا آمدن نوزدان جدید موجبات پیوند بین نسل ها را فراهم می آورد. مساله تولید نسل صرفا به دنیا آوردن نوزاد و افزون شدن جمعیت نیست. بلکه تربیت، آموزش و اخلاق مداری نسل ها نیز در این مقوله گنجانده می شود. خانواده تنها زمینه ای است که در آن می توان روی مسئولیت پذیری پدر و مادر نسبت به فرزندان، آینده و تربیت آنها حساب نمود.
کودکانی که از طرق دیگری جز ازدواج پا به دنیا می گذارند عموما در کشاکش بین زن و مرد رها می شوند یا از امکانات لازم برای آموزش و تربیت بهره مند نمی گردند و یا در اثر کمبود محبت پدر یا مادر و مسائل قانونی نظیر گرفتن شناسنامه که در جامعه ما برای آنها پدید می آید، دچار سرخوردگی و یاس می گردند که دین اسلام با تبیین مبانی ازدواج و توصیه به آن سعی در جلوگیری از این آثار سوء نموده است. امام رضا(ع) می فرمایند :" زنا حرام شده، زیرا در آن فساد است، از کشتن نفوس، از بین رفتن انساب، ترک تربیت اطفال، تباه شدن میراث و اموری شبیه به این‌ها که جملگی از وجوه فساد محسوب می‌شوند"
جامعه ای سالم و امن
ازدواج و تشکیل خانواده با کاهش زمينه ارتكاب جرم و بزهكاري، سطح امنیت جامعه را بهبود می بخشد. پيامبر گرامي (صلي الله عليه وآله) مي فرمايد: "بيشتر اهل جهنم، مجردها هستند." (من لا یحضره الفقیه جلد 3 صفحه ی 251 ) اين حديث شريف به روشني تجرد را نکوهش می کند.
نظر ويل دورانت درباره اهمیت اجتماعی ازدواج اینگونه است: «اگر راهي پيدا شود كه ازدواج در سال هاي طبيعي انجام گيرد، فحشا، امراض رواني، تنهايي بي ثمر، عزلت ناپسند و انحرافات جنسي، كه زندگي را لكّه دار كرده است، تا نصف تقليل خواهد يافت... عشق جنسي جوانان، زودتر از توانايي اقتصادي شان فرا مي رسد. ما نبايد از اين پيشامد رم كنيم و بگذاريم آن عشق افسرده شود و بميرد. ازدواجي كه بر پايه عشق تازه دختر و پسر انجام مي شود، در طي سال هاي درازي، زندگي آنها را معطّر و خوش بو مي كند، وگرنه عميق و طبيعي و آرماني نخواهد بود."
سخن آخر:
در جامعه امروز مشکلات اقتصادی فراوان موجب ترس جوانان از ازدواج و دوری گزیدن از آن شده است در حالی که امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس از ترس فقر ازدواج نکند نسبت به لطف خداوند بدگمان شده است. چرا که خداوند می‌فرماید: اگر آنان فقیر باشند خداوند از فضل و کرم خود بی نیازشان می‌کند. (من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص۲۵۱)
بنابراین مشکلات اقتصادی هیچگاه بهانه خوبی برای تجرد نیست. خداوند برکات فراوانی را در ازدواج قرار داده است که اگر این پیوند مبارک بر پایه اصول درست و با در نظر گرفتن تمامی عوامل تاثیرگذار در یک ازدواج موفق انجام گیرد، زندگی مشترک شامل این برکات خواهد شد.
